عکاسی رویداد شغلی است که به غیر از چشم، با بدن و توانایی بدنی رابطه مستقیم دارد. ممکن است یک عکاس در طول روز فشار فیزیکی زیادی را تحمل کند، مشکلاتی که ناشی از دست گرفتن دوربین‌های سنگین در مدت ‌زمان طولانی، ایستادن در حالات بد که موجب فشار به ستون فقرات می‌شوند و درد گرفتن دست ناشی از نگه‌ داشتن لنزهای سنگین تنها بخشی از سختی‌های کار یک عکاس حرفه‌ای هستند.

در این مقاله به برخی از اصول ارگونومیک بدن که برای عکاسان-بخصوص عکاسان خبری- می‌تواند بسیار کاربردی باشد می‌پردازیم.

عکاسی و آسیب‌های فیزیکی

«ژولیت هانتر» درمانگر ورزشی و متخصص تناسب‌اندام نظر جالبی در رابطه با حرفه عکاسی و عکاسان دارد؛ او کار عکاسی را به یک مسابقه بکس و عکاسان را به بوکسور تشبیه کرده است. یک بوکسور در حین مسابقه دست‌های خود را عقب و جلو می‌برد و مرتباً در حال حرکت است تا بتواند مشت خود را در نقطه مؤثری به حریف بزند و وی را از پا دربیاورد؛ عکاس‌های رویداد نیز مانند بوکسورها در حین کار خود مرتباً در حال حرکت و بالا و پایین آوردن مداوم دوربین به جلوی صورت خود هستند.
به همین علت بدن عکاس نیز مانند بوکسورها در معرض آسیب‌های فیزیکی فراوانی است، اما بیشترین آسیبی که به بدن عکاس می‌رسد به دلیل آسیب فیزیکی ناشی از حرکات تکراری در الگوهای مشابه است. عکاس به‌صورت مدام دوربین را در یک مسیر بالا و پایین و جابه‌جا می‌کند و همین حرکت به مرور زمان باعث آسیب به شانه و عضلات دست می‌شود.
ثابت ماندن بدن در یک حالت برای مدت طولانی و نگه‌داشتن منظره یاب دوربین جلوی چشم در چنین حالاتی باعث می‌شود که وزن و فشار بر روی شانه‌ها بیشتر از نقاط دیگر بدن باشد و همین حالت باعث ایجاد ناراحتی و آسیب برای عکاس می‌شود.

اهمیت حالت بدن

حالت بدن در عکاسی بسیار مهم است. اگر در حین عکاسی اصول فیزیک را رعایت کنید بدون شک می‌توانید ساعت‌ها در حالت خم بمانید، تکیه دهید، بچرخید و با حالات متنوع بدن خود را به این سو و آنسو ببرید و در پایان روز هیچ دردی در بدنتان حس نکنید، اما در مواقعی که در حین عکاسی حالات استاندارد را رعایت نمی‌کنید، بدن شما زودتر خسته می‌شود و این خستگی فیزیکی بر روی ذهن شما هم تأثیر گذار خوهد بود و روند عکاسی شما آنگونه که می‌خواهید پیش نخواهد رفت.

مشکلاتی چون مفصل‌های ورم‌کرده، ناراحتی فیزیکی، سردرد، درد گردن یا کمردردهای مزمن نشانه‌های نگران‌کننده‌ای هستند که به شما هشدار می‌دهد تا بیشتر مراقب سلامتی بدن خود باشید. بهترین روش برای مقابله با چنین صدماتی رعایت نکات و اصول اولیه است. برای رعایت نکات مربوط به‌ سلامتی بدن نیازی نیست هرروز به تمرین دو ماراتن بروید و ورزش‌های سخت انجام دهید؛ شمامی‌توانید با انجام روزانه حرکاتی بسیار ساده، سلامت بدنی خود را برای‌مدت طولانی تضمین کنید تا سلامت بمانید.

فرم صحیح بدن در عکاسی

اگر در حین عکاسی حالت بدنی صحیح رارعایت نکنید، بدن فشار بیشتری را به مفاصل وارد می‌کند و این فشار به بدن آسیب میرساند. حالت بدن باید بگونه‌ای باشد که فشار مستقیماً به عضلات وارد شود اما در صورتی که حالت بدن صحیح نباشد این فشار به مفاصل وارد می‌شود که منجرب به دردهای شدید مفصلی و آرتروز می‌شود. این دردهای مفصلی در آغاز با تمرین‌های کوچکی کم می‌شوند و در صورت تداوم تمرینات و رعایت حالات صحیح، به مرور زمان مفاصل قوی‌تر شده و در نتیجه فشارهای وارده را بهتر به عضلات منتقل می‌کنند.

برای انتخاب وضعیت مناسب در حین عکاسی باید به این نکات توجه کرد:

• در هنگام ایستادن سعی کنید وضعیت پاها نسبت به یکدیگر متناسب باشد. پاهایتان را بازکنید و زانوها راکمی خم‌کنید و در صورت نیاز بالا و پایین بروید. در این صورت فشار به‌صورت مساوی به قسمت‌های مختلف پا وارد می‌شود؛ دست مانند یک سه پایه عکاسی، هنگامی‌که سه‌پایه را تنظیم می‌کنید دقت کنید که پایه‌های سه‌پایه به‌خوبی بازشده باشند و وزن تجهیزات بر روی هر سه‌پایه تقسیم‌شده باشد.
• برای محافظت از کمر، لگن خود را در حالت طبیعی نگه‌دارید. زمانی که عکاسی می‌کنید تصویر کنید لگن شما سطلی پر از آب است و شما نباید حرکت‌ شدیدی داشته باشید که موجب شود تا این سطل آب برعکس شود و آب از آن به بیرون بریزد و حتی نباید آن را زیاد عقب یا جلو ببرید. لگن شما در حین عکاسی باید موقعیتی ثابت و خنثی داشته باشد تا آسیب کمتری به ستون فقرات وارد شود.
•  سعی کنید بالاتنه، شکم و عضلات کمر را محکم و قوی نگه‌دارید. این قسمت از بدن کلید اصلی حفظ تعادل است و هرچه قوی‌تر و محکم‌تر باشد به حفظ تعادل بیشتر کمک می‌کند.
• برای تغییر زاویه در حالت ایستاده، بجای گردن از کمر استفاده کنید. یکی از رایج‌ترین حالات عکاسی، وضعیتی است که با جلو بردن بالاتنه انجام می‌شود. شانه‌ها به سمت داخل حرکت می‌کنند، گردن به سمت جلو می‌رود و با حرکت چانه و سر عکاس حالت‌های مختلف را در حین عکاسی انجام می‌دهدکه به مرور زمان و در برنامه‌های طولانی موجب بروز سردرد و کتف دردهای شدید می شود. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی بجای گردن و شانه‌های میان‌تنه که دارای عظلات قویتری است کمک بگیرید.
• با چسباندن آرنج به بدن برای دست خود تکیه گاه درست کنید. آرنج یکی از اعضای کلیدی در عکاسی است. بازوها به‌عنوان پایه‌های دوربین عمل می‌کنند و در عکاسی نقش بسیار مهمی دارند. در عکاسی بیشترین وزن توسط دست تحمل می‌شود چون دوربین هرچقدر هم سنگین باشد اول دست را درگیر می‌کند. برای راحت‌تر دست گرفتن دوربین عکاس‌ها معمولاً از گریپ استفاده می‌کنند تا دوربین را بهتر در دست بگیرند. در صورت استفاده از گریپ توجه داشته باشید که وزن گریپ  باید کم باشد تا به زیاد به وزن دوربین اضافه نکند.

برای جلو و عقب بردن لنز و فوکوس کردن ما باید آرنج خود را تکان دهیم، تکان دادن مداوم آرنج برای تغییر دادن حالت زوم و یا تنظیم کردن فوکوس دوربین به‌ مرورزمان باعث آسیب به مفاصل می‌شود.

• سعی کنید دوربین را در نزدیک‌ترین حالت به بدن خود نگه‌ دارید. هنگام استفاده از دوربین، آن را یک جعبه سنگین تصور کنید که که باید در حمل آن نکات ایمنی را رعایت کنید تا به کمر و دست‌ها آسیبی نرسد. به‌عنوان ‌مثال سعی کنید قبل از قرارگیری در حالت عکاسی تنظیمات مورد نظر را انجام دهید تا در حین دست گرفتن دوربین و زمانی که فشار بر روی بدن و دست‌های شما است مجبور نباشید حالت خود را تغییر دهید و تنظیمات مورد نیاز را اعمال کنید.

تجهیزات عکاسی معمولاً سنگین هستند و حمل آن‌ها برای مدت طولانی دشوار است. بهتر است برای حمل وسایل عکاسی از کوله‌ پشتی‌های دو بند یا کیف‌های کمری استفاده کنید. دوربین را بر روی گردن آویزان نکنید؛ بهترین روش حمل دوربین برای مدت طولانی، به دوش انداختن آن بصورت ضربدری درحالی‌ که از بین دو شانه رد شده است. بدین شکل وزن دوربین و لنز به ‌صورت مساوی در بدن تقسیم می‌شود. برای این منظور استفاده از بندهای مخصوص طبی راهکار مناسبی است. همچنین در صورتی که از دو دوربین استفاده می‌کنید استفاده از بندهای مخصوصی که بصورت جلیقه بسته می‌شوند و وزن تجهیزات را در سرتاسر بدن پخش می‌کنند راهکاری بسیار عالی است.

تمرینات ورزشی مناسب برای عکاسان

همه عکاسان، بخصوص عکاسان فعال در شاخه عکاسی خبری و رویدادی برای حفظ سلامت جسمانی در طولانی مدت نیاز به بدنی انعطاف‌پذیر و قدرتمند دارند. هنگامی‌که عضلات ضعیف می‌شوند فشاری که در حین کار به آنها اعمال می‌شود دو برابر به بدن آسیب می‌رساند، از این رو عضلات باید قوی و انعطاف‌پذیر باشند تا فرد قادر باشد به بهترین شکل ممکن کار خود را انجام دهد. تمرینات زیر بسیار آسان و سبک هستند که در طولانی مدت می‌توانند اثرات شگفت انگیزی داشته باشند.

تمرین برای قفسه سینه

گوشه دیواری را انتخاب کنید و به فاصله ۵۰ سانتی از دیوار بایستید. دست‌های خود را بالا بیاورید و به آرنج‌ها زاویه ۹۰ درجه دهید و آرنج را به گوشه‌های دیوار بچسبانید. حالا بدن خود را به سمت گوشه دیوار بکشید و سعی کنید قفسه سینه را به دیوار نزدیک کنید. در حین خم شدن به سمت دیوار دقت کنید که به کمر شما فشاری وارد نشود. بدن را ۲۰ تا ۳۰  ثانیه در این وضعیت قرار دهید و هرروز سه بار این حرکت را انجام دهید.

کشش میمون

بایستید و پاها را به عرض شانه بازکنید. دستانتان را در جلوی بدن به هم قفل کنید در قفل‌کردن دست‌ها به یکدیگر به این نکته توجه کنید که باید آرنج یکی از دست‌ها به سمت داخل بدن باشد و دست دیگری از بالا در آن قفل شود. این تمرین باید با هر دو دست انجام شود. در هر بار کشش دستان خود را ۲۰ تا ۳۰ ثانیه در این حالت نگه‌دارید و روزی سه بار این تمرین را انجام دهید.

این تمرین با استفاده از یک در باز بهتر انجام می‌شود. در چارچوب در بایستید و پاها را به عرض شانه بازکنید. حالا به‌جای اینکه دستان را در هم قفل کنید دست خود را در دستگیره در قفل کنید و دست‌ها را بکشید. در این حالت چانه خود را به سمت گردن و قفسه سینه نزدیک کنید و کشش را در کمر و گردن خود حس کنید. این حرکت هم مانند تمرین قبلی ۲۰ تا ۳۰ ثانیه طول می‌کشد و روزی ۳ بار انجام می‌شود.

اسکات بدن

این تمرین باید جلوی آیینه انجام شود تا شما آگاهی کامل از بدن و وضعیت آن داشته باشید.

پاها را به عرض شانه بازکنید، لگن خود را به عقب ببرید و بالاتنه را تغییر حالت دهید. این قسمت را با آرامش انجام دهید. تمرکز کنید تا وزن خود را به پا و پاشنه منتقل کنید حالا با آرامش بدن را به سمت پایین بیاورید. زانو و مچ پا باید در راستای یکدیگر باشند و نباید تغییر زاویه‌ای در زانو به وجود آید. زاویه زانو با بدن باید ۹۰ درجه باشد. سعی کنید کمر خم نشود و فشار به پاها وارد شود. با انجام درست این تمرین انعطاف‌پذیری بیشتری پیدا خواهید کرد.

پس از قرار گرفتن در وضعیت ۳ تا ۵ ثانیه در همین حالت بمانید و سپس آرام به حالت اولیه خود بازگردید. سعی کنید بالاتنه را در حالتی صاف نگه‌دارید و در انجام دادن حرکت بالاتنه را خم نکنید. زمانی درحرکت هستید فشار را به پاها و باسن وارد کنید و باسن را به سمت بیرون نگه‌دارید و زمانی که از حرکت خارج شدید باسن را به سمت داخل حرکت دهید.

۱۰ اسکات در روز می‌تواند مناسب باشد و اگر این ۱۰ بار حرکت در روز در دو پارت انجام شود تأثیر بیشتری هم خواهد داشت.

پرتاب یا جهش بدن

پاها را به عرض شانه بازکنید و یک‌پا را به سمت عقب و پای دیگر را به سمت جلو ببرید. پاها شما باید حدود ۱ متر و ۱ متر و نیم از هم فاصله داشته باشد. البته این میزان به طول ساق پای فرد بستگی دارد. در کل این کشش باید تا جایی ادامه داشته باشد که به‌پای شما فشار زیادی وارد نشود. هدف در این تمرین این است که پاهای شما کشش پیدا کند. زمانی که پای عقب را کشیده‌اید پای جلویی باید زاویه‌ای ۹۰ درجه داشته باشد و عضلات پای عقب به‌خوبی کشیده شود. لگن نباید تغییر حالت بدهد و باید صاف باشد و همین‌طور بالاتنه. هدف این تمرین فقط کشش پا است. پس اگر جز عضلات پشت پا به‌جای دیگری از بدن فشار وارد شود شما در حالت اشتباهی قرارگرفته‌اید.

حرکت کششی شماره ۴

بر روی یک پای خود بایستید و به‌زانو زاویه ۹۰ درجه بدهید. پایین‌ترین قسمت ساق پا را بر روی زانو خود قرار دهید. اگر نمی‌توانید تعادل را حفظ کنید دست خود را بر روی زانویی که روی زانو خم‌شده قرارگرفته است، بگذارید. حالا در این وضعیت به سمت جلو و عقب خم شوید تا در ران‌های شما کشش ایجاد شود. برای کشش بیشتر در قسمت پا می‌توانید زاویه بیشتری به‌زانو بدهید. این حرکت روزی ۲۰ تا ۳۰ ثانیه و ۳ بار بر روی هر پا انجام شود.

بخاطر داشته باشید زمانی که مشغول به عکاسی هستید، تمام توجه شما به چیزی است که از داخل منظره یاب می‌بینید و طبیعی است که در این وضعیت هیچ توجهی به بدن خود نداشته باشید، اما برای اعضای بدن ما قطعه یدکی وجود ندارد و اگر قرار باشد تا بدون توجه از آن استفاده کنیم، در مدت کوتاهی کارایی اولیه خود را از دست می‌دهد و ما نیز ناچاریم تا بجای تمرکز بر روی کار ابتدا دردهای خود را در نظر داشته باشیم و آنطور که شایسته است، قادر به انجام کار نباشیم. توجه به این نکات و انجام تمرینات در آغاز شاید کمی مشکل باشد، اما کمی تمرین و تکرار جزئی از عادات رفتاری و زندگی شما خواهند شد.

منبع: بلاگ شخصی Juliette Hunter